Introductie
Vertrouwen is de stille kracht achter succesvolle ketensamenwerking. Toch blijkt uit de praktijk dat dit vertrouwen vaak ontbreekt. In plaats van openheid en samenwerking heerst er terughoudendheid, angst en controlezucht. Maar waarom eigenlijk?

De angst om informatie te delen
In veel ketens zie ik hetzelfde terug: bedrijven durven geen informatie te delen. Ze zijn bang dat de ander er 'mee vandoor gaat', ze buiten spel zet, of een voordeel behaalt waar zij zelf niets aan hebben. Daardoor houden ze informatie vast die juist essentieel is om als keten beter te presteren. Denk aan voorraden, forecasts, promotieplannen of zelfs simpele artikeldata. Iedereen probeert grip te houden op z’n eigen stukje, maar het grotere geheel raakt hierdoor juist uit balans.

De blinde vlek: marges en belangen
Een ander gevoelig maar belangrijk onderdeel van vertrouwen is inzicht in marges. Wie verdient wat in de keten? Wat zijn de risico’s, en hoe worden die beloond? Zolang dit onderwerp onbesproken blijft, blijven er verborgen frustraties en onbegrip. De ene partij ziet vooral kosten, de ander vooral winst. Pas als je inzichtelijk maakt waar waarde ontstaat en hoe die verdeeld wordt, ontstaat er ruimte voor échte samenwerking. Dat betekent niet dat iedereen alles moet prijsgeven, maar wel dat er een volwassen gesprek gevoerd moet worden over ieders bijdrage én belang.

Het misverstand over controle
Wat achter veel geslotenheid schuilgaat, is een diepgeworteld misverstand: dat controle gelijkstaat aan macht. In werkelijkheid is het omgekeerde waar in een goed functionerende keten. Juist door informatie te delen ontstaat overzicht, begrip en de mogelijkheid om samen te sturen. Vertrouwen leidt tot betere afstemming, minder fouten en uiteindelijk tot een sterkere marktpositie voor alle partijen.

Lokale optimalisatie is geen ketenoptimalisatie
Een ander struikelblok in ketens is de drang om vooral op eigen eilandje te optimaliseren. Een verandering die lokaal tijd of geld bespaart, lijkt misschien een verbetering, maar kan elders in de keten juist voor extra werk, vertraging of kosten zorgen. Denk aan andere verpakkingen, aangepaste orderstructuren of afwijkende datastructuren. Verbeteringen moeten daarom altijd ketenbreed getoetst worden: wat betekent deze wijziging voor de volgende schakel, of voor het eindresultaat? Zonder dit inzicht is een 'verbetering' vaak niets meer dan een verplaatsing van het probleem.

Zonder vertrouwen geen samenwerking
Samenwerking vereist kwetsbaarheid. Je moet iets durven geven zonder direct te weten wat je terugkrijgt. Dat voelt spannend, zeker als je negatieve ervaringen hebt gehad. Maar juist in die kwetsbaarheid ontstaat de ruimte voor groei. Vertrouwen is geen nice-to-have, het is een must-have. Zonder vertrouwen is er geen samenwerking. En zonder samenwerking is er geen keten, alleen een verzameling losse schakels.

Wat kun je doen?
Vertrouwen bouw je niet in een dag. Maar je kunt wel beginnen:

  • Start klein: deel iets waarvan je weet dat het waardevol is voor de ander.
  • Wees transparant over je belangen en beperkingen.
  • Maak afspraken over wat je wel en niet deelt – en waarom.
  • Zet gezamenlijke doelen boven individuele KPI’s.
  • Bespreek hoe marges en toegevoegde waarde verdeeld worden.
  • Toets verbeteringen altijd aan het effect op de hele keten.
  • En misschien wel het belangrijkste: geef vertrouwen, voordat je het verwacht terug te krijgen.

Tot slot
Vertrouwen is geen zwakte, maar een kracht. Bedrijven die dit beseffen en ernaar handelen, bouwen aan een toekomstbestendige keten. De rest blijft steken in angst en wantrouwen – en dat kost uiteindelijk meer dan je denkt.